Encyklopedia
Dwa poglądy na stworzenie
Monistyczni teiści wierzą, że Śiwa stwarza kosmos jako emanację samego siebie. On jest swoim stworzeniem. Pluralistyczni teiści utrzymują, że Śiwa formuje wiecznie istniejącą poza Nim materię i tak powstaje kosmos. W tym sensie nie jest on Jego stworzeniem. Om.
Pluralistyczni teiści wierzą, iż Bóg, dusze i świat – Pati, paśu i paśa – są trzema współistniejącymi bytami. Śiwa stwarza przekształcając istniejącą materię (maja) w różnorodne formy. Innymi słowy, Bóg, niczym garncarz, jest sprawczą przyczyną kosmosu. Nie jest On przyczyną materialną – „gliną”, z której powstaje kosmos. Pluraliści twierdzą też, że gdyby istniał jakiś powód stworzenia świata (który charakteryzują: anawa-ograniczoność, karma-czyn przynoszący następstwa, maja-ułuda), czy to boskie pragnienie, zamanifestowanie chwały Boga czy też chęć zabawy, uczyniłby on Stwórcę niedoskonałym. Monistyczni teiści odrzucają analogię „garncarza”. Według nich Bóg jest jednocześnie celową, sprawczą i materialną przyczyną świata. Śiwa nieustannie emanuje stworzenie z samego siebie. Akt ten można porównać do emitowania ciepła przez ogień czy wzbudzania fal przez morze. Ciepło jest ogniem, fale są oceanem. Wedy wyjaśniają: „W Tym wszystko się łączy, z Tego wszystko pochodzi. On, wszechobecny, jest osnową i wątkiem stworzonych rzeczy”. Om Namaśiwaja.