Encyklopedia
Poglądy na Boga i duszę
Pluraliści głoszą, że Śiwa przenika duszę, chociaż nie stwarza duszy, która istnieje wiecznie. Jest ona bezpostaciowa, lecz posiada cechy woli, myślenia i działania. Dusza nie wtapia się w Śiwę na końcu swej drogi. Raczej, osiąga Jego krainę i wiecznie raduje się szczęściem boskiego związku z Śiwą. Jak sól rozpuszczona w wodzie, dusza i Bóg nie są bytami całkowicie oddzielnymi, ani całkowicie jednym. Monistyczni teiści głoszą zaś, że dusza wyłania się z Boga niczym chmura deszczowa z morza. Jak rzeka, dusza przechodzi przez wiele narodzin. Dusza składa się z boskiej natury i istnieje w pięknej, promiennej, podobnej ludzkiej postaci stworzonej przez Śiwę. Postać ta – zwana anandamaja kośa lub ciałem-duszą – rozwijając się, pozostaje oddzielna od Boga. Jednak nawet podczas swego rozwoju, jej natura (sat-ćit-ananda i Paraśiwa) nie różni się od Śiwy. Ostatecznie, niczym rzeka, która wpada do morza, dusza wraca do swego źródła. Dusza i Bóg są jakościowo jednym. Wedy głoszą: „Jak rzeki rozpływają się w oceanie, zatracając swe nazwy i kształt, tak też wiedzący, uwolniony od imienia i kształtu, osiąga Pierwotną Duszę, wyższą niż najwyższe”. Om Namaśiwaja.