ŚiwaŚakti - Encyklopedia wiedzy o śiwie śakti

W sanatana dharmie istnieje bardzo wiele parafernaliów wykorzystywanych w trakcie rytuałów. Niektóre mają uniwersalne zastosowanie, inne są bardzo proste. Nie wszystkie kojarzą się z przedmiotami o znaczeniu religijnym. Część stanowi element wyposażenia wędrownych ascetów.
Każdemu z nich przypisane jest ukryte znaczenie.

WANASPATI
Wanaspati, maska, jest symbolem Maji, Bogini iluzji. Jest inną twarzą Bogini Matki.
Ma metafizyczną konotację. Prezentuje to, co nierzeczywiste, iluzoryczne, ukrywa zaś prawdziwą rzeczywistość – transcendentalną esencję boskości.
Świat materialny jest iluzją, pod którą skrywa się niewidzialna Pierwotna Siła. Wszystko jest iluzją. Dlatego istnieje wiele różnych masek. Z tego samego powodu proste przedmioty mają ukryte głębokie znaczenie.
Maska jest uniwersalnym symbolem. W Indiach używanie masek datuje się na czasy prewedyjskie. Ezoteryczna nazwa maski brzmi wanaspati, uosobienie boskiej obecności.
Istnieje maska zwana kirtimukha, czyli „twarz chwały”. Ta maska ma groteskowy demoniczny wygląd. Przypisuje się jej właściwości ochronne.

SZATA
Szafranową szatę noszą hinduscy sadhu, sanjasini, wędrowni asceci, którzy odwiedzają świątynie i miejsca pielgrzymek w poszukiwaniu wiedzy o życiu i Bogu. Szata reprezentuje ascezę, wyrzeczenie się świata, duchowość.
Sadhu i sanjasini nie mieszkają w klasztorach. Utrzymują się przy życiu dzięki gościnności świątyń i szczodrobliwości napotkanych ludzi. Tę tradycję spotyka się tylko w Indiach.
Nagowie, wyznawcy tantryzmu, wcale nie noszą ubrań. Nie obcinają włosów, ciało pokrywają popiołem od stóp do głów.
Przedstawiciele innych wierzeń noszą białe szaty. Biel oznacza czystość.

RAKHI
Kawałek sznurka zawiązywany mężczyźnie na przegubie przez siostrę lub inną kobietę, która pragnie nawiązać z nim siostrzano-braterską więź. Wiążąc sznurek, w duchu powtarza życzenie długiego życia dla przyszłego brata. Ten gest jest wyrazem podjęcia pewnego społecznego zobowiązania.

JADŹJOPAWIT
Bramiński sznur z dwóch par bawełnianych nici.
Między dwunastym a dwudziestym rokiem życia chłopiec z rodziny bramińskiej musi zacząć ją nosić dla pomyślności swoich rodziców i przed zawarciem małżeństwa. Dlatego moment założenia nici bramińskich uważa się za rytuał przejścia od wieku chłopięcego do wieku męskiego.
Wiąże się to z ceremonią inicjacji. Chłopiec musi mieć ogoloną głowę. Po kąpieli wczesnym rankiem maluje znak tilaka na czole, po czym wkłada dhoti. Odtąd uważany jest za bramina. Tych, którzy przeszli ceremonię inicjacji, uważa się za podwójnie narodzonych.

PUŚTAKA
Tym słowem hindusi określają tomy literatury wedyjskiej, skarbnicę duchowej wiedzy. Wedyjska księga to symbol kolan matki, lotosu, mądrości. Jest atrybutem Brahmy, stwórcy, jego żony Saraswati, bogini nauki, oraz Wisznu, boga podtrzymującego trwanie wszechświata.

DARPANA
Darpana, lustro, reprezentuje mądrość, lecz także marność i znikomość wszelkich spraw tego świata. Reprezentuje nieprzejawione aspekty Śiwy. Jako swój atrybut, Śiwa trzyma je w lewym ręku. Jest szczególnym atrybutem przerażającego przejawienia Durgi.

SIKHA
Kosmyk włosów pozostawiony na czubku ogolonej głowy hindusa. Na nieogolonej jest zwykle zdecydowanie dłuższa i grubsza. Ma status uświęconej, ponieważ tam gromadzi się duchowa energia. Według tantryzmu właśnie tam mieści się punkt, przez który duch wnika do wnętrza człowieka w chwili inicjacji i wychodzi w chwili śmierci.

TILAKA
Tilaka to sanskrycki termin na „świętą kropkę”. W języku hindi nazywa się ją tika. Kiedy robi się ją z popiołu po spalonym krowim nawozie, określa się ją mianem wibhuti, co oznacza przemijalność wszystkiego z życiem włącznie.
Tę świętą kropkę zwykle maluje się na czole w punkcie umiejscowienia trzeciego oka. Symbolizuje ona Boginię Lakszmi. Robi się to po porannej kąpieli, recytując przy tym specjalną mantrę.
Tilaka to także symbol oczyszczenia i ochrony. Reprezentuje wyznawcę Wisznu i przypomina kontur lotosu.

TRIPUNDRA

Są to trzy linie malowane popiołem lub maścią sandałową na czole, ramionach i innych częściach ciała.
Symbolizują one oczyszczenie, odnowienie i zniszczenie, litery “a”, “u”, “m” mantry OM, a czerwona kropka pośrodku trzech linii symbolizuje Boginię Śakti. Tripundra wyróżnia wielbicieli Śiwy.

ĆATTRA
Parasol często widziany na portretach przedstawiających wedyjskich bogów i boginie. To znak królewskiej władzy, symbol ochrony, szczęścia i powodzenia. Symbolizuje też Waikunthę, raj Wisznu, jest atrybutem Ganeśy i Wamany.

DŹAPA MALA
Termin określający korale do medytacji. To sznurek z nanizanymi 108 koralami. Liczbie 108 przypisuje się szczególne znaczenie w hinduizmie i buddyzmie.
Zwykłe dźapa mala robi się z drewna, kości, pereł lub kryształów. Najlepsze są z drzewa tulasi lub nasion rudrakszy. I jedno i drugie ma właściwości lecznicze.
Korale służą do mantrowania (powtarzania mantry określoną liczbę razy, jedną na jednym koralu). Ukończenie rundy 108 powtórzeń nazywa się mala.
Dźapa mala jest pomocna przy medytacji, ponieważ powtarzanie mantry ułatwia skupienie na jednej rzeczy. Korale trzyma się w prawej dłoni. Każdy koralik obraca się między kciukiem a palcem środkowym. Palec wskazujący nigdy nie powinien dotykać korali. Zwykle mantrę wypowiada się głośno, choć praktykuje się też intonowanie w myślach. W takim przypadku wymagana jest szczególna koncentracja.
Dźapa mala reprezentuje wieczny bieg czasu. Stanowi atrybut Brahmy, Kryszny, Ganeśy i Saraswati.