ŚiwaŚakti - Encyklopedia wiedzy o śiwie śakti

Bóg Śiwa

Bóg Śiwa jest wszystkim i we wszystkim, jednym bez wtórego, Najwyższą Istotą i jedyną Absolutną Rzeczywistością. Jest On Pati, naszym Panem, immanentnym i transcendentnym. Włada pięcioma mocami, którymi stwarza, podtrzymuje, niszczy, zakrywa (maskuje) i odsłania. Om.

Bóg Śiwa jest jedną istotą, która posiada trzy doskonałe oblicza: Absolutnej Rzeczywistości (Brahman), Czystej Świadomości (Paraśakti) i Pierwotnej Duszy (Parameśwara). Jako Absolutna Rzeczywistość Śiwa pozostaje niezamanifestowany, niezmienny i transcendentny, jest Bogiem Jaźnią, poza czasem, kształtem i przestrzenią. Jako Czysta Świadomość, Śiwa przejawia się w postaci pierwotnej substancji, czystej miłości i światła przenikającego wszystkie istoty, obecnego w czasie i przestrzeni jako nieskończony rozum i moc. Jako Pierwotna Dusza, Śiwa przejawia się pod pięcioma postaciami: Brahmy, stwórcy; Wisznu, podtrzymującego stworzenie; Rudry, niszczącego; Maheśwary, zakrywającego Absolutną Rzeczywistość przed indywidualnymi duszami i Sadaśiwy, odsłaniającego Rzeczywistość. Jest On naszym osobowym Bóstwem, źródłem trzech światów. Nasz boski Ojciec-Matka chroni, karmi i prowadzi nas, zasłaniając Prawdę, kiedy nie jesteśmy gotowi jej poznać i odsłaniając ją, gdy dojrzewamy do przyjęcia obfitości łaski Boga. Bóg Śiwa jest wszystkim i we wszystkim, potężniejszym niż jesteśmy w stanie zrozumieć, świętą tajemnicą, którą można odkryć dzięki bezpośredniemu związkowi. Poznając Śiwę, poznajemy wszystko. Wedy oznajmiają: „Ta Jego cząstka, którą włada ignorancja (tamas) jest Rudrą. Ta Jego cząstka, którą włada namiętność (radźas) jest Brahmą. Ta Jego cząstka, którą włada dobroć (sattwa) jest Wisznu”. Om Namaśiwaja.

Niezamanifestowana rzeczywistość Boga Śiwy

Nieprzejawionym Bytem Boga Śiwy jest Paraśiwa, Absolutna Istota, różna od Jego dwóch innych postaci – przejawionych i posiadających kształt. Paraśiwa jest pełnią wszystkiego i nieobecnością pustki. Om.

Paraśiwa, Bóg-Jaźń, nie istnieje dla zmysłów poznania i dla ludzkiego umysłu, jednak ani zmysły, ani umysł nie mogłyby istnieć, gdyby nie ostateczna boska rzeczywistość. Do takiej konkluzji doszli jogini, mędrcy i święci. Aby dotrzeć do Paraśiwy, jogin zagłębia się w kontemplacji. Kiedy w jego umyśle pojawiają się myśli – psychiczne obrazy świata czy Boga, którego szuka – powtarza cicho: „Neti, neti” („To nie jest tym, To nie jest tamtym”). Stopniowo jego wyciszona świadomość przechodzi do stanu sat-ćit-ananda (ponadczasowości-pełnej świadomości-niezmąconej szczęśliwości). Świadomość, w tym szczęśliwym stanie, przenika całe istnienie. Jogin pamięta o swym celu, który leży poza szczęśliwością, i trwa w kontemplacji: „_Neti, neti_ – to nie jest to, czego szukam”. Posługując się pranajamą, mantrą, tantrą, wsparty swą niezłomną wolą, jogin pozbywa się ostatnich śladów formy, czasu i przestrzeni i – pogrążony w głębokim stanie nirwikalpa samadhi – wtapia się w Paraśiwę. Wedy wyjaśniają: „Emanująca własnym blaskiem, bezpostaciowa, samorodna i nieskalana, ta wszechprzenikająca Istota trwa wewnątrz i na zewnątrz. Wykracza nawet poza transcendentny, nieprzejawiony, przyczynowy stan wszechświata”. Om Namaśiwaja.

Czysta świadomość Boga Śiwy

Paraśakti to czysta świadomość, pierwotna substancja przepływająca przez wszystkie formy. Jest ona nieprzeniknioną obecnością, ostateczną podstawą i bytem wszystkiego, co istnieje, bez którego nic nie mogłoby trwać. Om.

Paraśakti, Najwyższa Energia, jest nazywana: ciszą, miłością, istotą, mocą i wszechwiedzą. Jest ona sat-cit-ananda (bytem-świadomością-szczęściem), nieskażoną siłą istnienia, niezróżnicowaną, w pełni świadomą samej siebie. Paraśakti emanuje boską światłością, energią i wiedzą. Z Paraśiwy wyłania się Paraśakti, pierwsza manifestacja umysłu, nadświadomość, niewyczerpana wiedza. Bóg Śiwa „wie” nieskończoną, wszechobejmującą, miłującą nadświadomością. Śiwa zna całe swe stworzenie w każdym jego aspekcie. Jako Atman przebywa w każdej ruchomej i nieruchomej istocie. Gdyby Śiwa wycofał swą wszechobecną Paraśakti z jakiejś istoty lub z trzech światów, doprowadziłby w ten sposób do zniszczenia i rozpadu. Śakti Śiwy jest mocą podtrzymującą wszechświat, która nie ma początku ani końca. Zaprawdę, jest ona Boskim Umysłem Pana Śiwy. Wedy głoszą: „On jest Bogiem, obecną we wszystkich stworzeniach ich najskrytszą duszą. On przygląda się trwaniu wszechświata, wszystkiemu, co w nim zachodzi i życiu wszystkich stworzeń. Jest czystą świadomością, poza trzema żywiołami natury”. Om Namaśiwaja.

Pierwotna Dusza

Parameśwara jest niestworzoną, zawsze istniejącą Pierwotną Duszą, Śiwa-Śakti, stwórcą i najwyższym władcą Mahadewów i stworzeń w trzech światach. Obecny w swym stworzeniu, nasz osobowy Bóg włada nim od wewnątrz, nie z wysokości. Om.

Parameśwara (param iśwara), Najwyższy Pan/Matka Wszechświata, jest wieczną, niezależną Istotą, wielbioną przez wszystkich bogów i niebiańskie stworzenia. Śiwa-Śakti, pełni miłości do wszystkich, ze wszystkimi trwają w bliskim, indywidualnym związku. Jego imię jest na ustach wszystkich, bowiem On jest pierwotnym dźwiękiem. Bóg Śiwa, w trzecim aspekcie swego bytu – Pierwotnej Duszy, przejawionego i osobowego Bóstwa – jest pierwszym i idealnym stworzeniem, tworzącym dusze „na swój obraz i podobieństwo”. Kochać Boga znaczy znać Boga. Znać Boga, znaczy czuć Jego miłość do siebie. Taki miłosierny Bóg – który objawia swe jaśniejące ciało mistykom – troszczy się o tak nieznaczne stworzenia, jak my i nasz nieznaczny wszechświat. Wielu mistyków ujrzało mlecznobiałe ciało Śiwy, Jego rude, splątane warkocze, kształtne ramiona i nogi, duże dłonie, piękną twarz, pełne miłości spojrzenie i zwodniczy uśmiech. Agamy głoszą: „Parameśwara jest przyczyną pięciu przejawionych aspektów: emanacji (sriszthi), zachowania (sthiti), rozwiązania (samhara), ukrywania (tirobhawa) i ujawnienia _(anugraha)_”. Om Namaśiwaja.

Postacie Boga Śiwy

Nasza cześć dla jednego wielkiego Boga Śiwy przejawia się w kulcie różnych wizerunków i postaci. Głównymi spośród nich są: Śiwalinga, Nataradźa, Ardhanariśwara, Dakszinamurti, Hari-Hara, Bhajrawa i triśula (trójząb).

Każda postać jest postacią Śiwy, jednak tradycja wyróżnia niektóre jako szczególnie święte. Pierwszym, znanym z tradycji, wyobrażeniem Boga jest Śiwalinga, która uosabia Boga Śiwę w Jego aspekcie Paraśiwy. Jej prosty, owalny kształt skrywa nieogarnioną Absolutną Istotę. Kiedy wielbimy jakąkolwiek postać Jej niepodzielnej Śakti – zwłaszcza Ardhanariśwarę, której prawa strona jest mężczyzną, a lewa kobietą i która godzi wszelkie przeciwieństwa – przywołujemy Śiwę jako Paraśakti, wszechobecny przejaw istnienia-świadomości-szczęścia (sat-cit-ananda). Kiedy czcimy Nataradźę, Boskiego Tancerza, który pobudza wszechświat, wtedy oddajemy hołd Śiwie jako Parameśwarze, Pierwotnej Duszy. W ten sposób wielbimy trzy doskonałe aspekty Śiwy pod trzema postaciami, wiedząc, iż jest On jedną istotą, w pełni obecną w każdej z tych postaci. Bóg jest także Dakszinamurtim, cichym nauczycielem; Hari-Harą, w połowie Śiwą, w połowie Wisznu oraz Bhajrawą, przerażającym nosicielem triśuli, trójzębu miłości, mądrości i działania. Tirumantiram oznajmia: „Wszędzie jest Święta Postać. Wszędzie jest Śiwa-Śakti. Wszędzie jest Ćidambaram. Wszędzie jest Boski Taniec”. Om Namaśiwaja.

Księgi o Najwyższym Bogu

„Pan nieskończonych form, w którym istnieją wszystkie stworzenia – najmniejszy od najmniejszego, stworzyciel wszystkiego, zawsze obecny w zamęcie swego stworzenia. Poznawszy tego łaskawego Boga, osiąga się wieczny spokój. On jest Panem wszystkiego, strażnikiem świata, w każdym stworzeniu skryty, w Nim łączą się bogowie i widzący Brahmana. Poznawszy Go takim, człowiek przecina więzy śmierci.”
Kryszna Jadźurweda, Śwetaśwatara Upaniszad, 4.14-15

„Oko tam nie podąża, słowo ani umysł nie dociera,
nie wiemy, nie rozumiemy jak Go opisać.
Zaprawdę różni się od tego, co znane,
I przewyższa to, co nieznane. To usłyszeliśmy od pradawnych mędrców,
którzy nam prawdę o Nim głosili”.
Samaweda, Kena Upaniszad, 1.3-4

„Dusza-atman włada wszystkimi stworzeniami, dla wszystkich jest królem.
Jak w piaście szprychy i koło są osadzone, tak w Atmanie trwają wszystkie stworzenia, wszyscy bogowie, wszystkie światy, wszystko, co oddycha”.
Śukla Jadźurweda, Bryhadaranjaka Upaniszad, 2.5.15

„Dzięki czemu można zrozumieć to, co pozwala zrozumieć wszystko inne?
Ta oto jaźń-atman nie jest ani taka, ani taka, niemożliwa do uchwycenia, więc nie uchwycona, niemożliwa do zgładzenia, więc niezgładzona, niemożliwa do dotknięcia, więc niedotknięta, niczym nie związana, niecierpiąca, niezraniona […]”
Śukla Jadźurweda, Bryhadaranjaka Upaniszad, 4.5.15

„Do Rudry, Pana ofiary, hymnów i maści leczniczych modlimy się o radość, zdrowie i siłę. Jaśnieje w chwale niczym słońce, świecący niczym stopione złoto, dobrotliwy, najlepszy z bogów”.
Rygweda, 1.43.4-5

„[…] Ten oto, wewnątrz słońca skryty, złocisty Purusza, o złotych włosach i złotej brodzie, jaśnieje blaskiem, aż po czubki swych palców.
Jego oczy niczym czerwony kwiat lotosu, Jego imię to ‘wysokość’, gdyż ponad wszelkie zło się wznosi. Zaprawdę, kto wie o tym, sam ponad wszelkie zło się wznosi”.
Samaweda, Ćandogja Upaniszad, 1.6.6-7

„Wcielona postać Wszechmocnego, pełna mocy, niepodobna jest do naszej. Najbardziej wyróżnia ją brak ego. Jego ciało, choć ma głowę, ręce, nogi, tworzy pięć mantr, odpowiadających pięciu czynnościom – Iśa, Tat Purusza, Aghora, Wama i Adźa”.
Mrygendra Agama, Dźńana Pada, 3.A.8A-9A

„Pan jest: Hari, Brahmą i Rudrą. On jest Nasieniem cielesnego świata. Odległym i bliskim. On jest boską ambrozją, słodką niczym sok trzciny cukrowej. Tak oto stoi tuż przy duszy”.
Tirumantiram, 2365

„On stwarza, On utrzymuje, On niszczy, On przesłania. Sam czyni to wszystko, a potem obdarza wyzwoleniem – On, wszechprzenikający Pan”.
Tirumantiram, 1809