Encyklopedia
Święta ku czci Śiwy
Śiwaratri – święta noc Śiwy
13. (lub 14.) noc w ciemnej połowie miesiąca księżycowego nazywana jest śiwaratri – „świętą nocą Śiwy”. Najważniejsza spośród tych nocy to Mahaśiwaratri w miesiącu magh, odpowiedniku zachodniego lutego/marca, kiedy to zimowe mgły ustępują miejsca nadchodzącej wiośnie. Ten dzień jest obchodzony jako rocznica zaślubin Śiwy i Parwati. Wtedy pustelnik stał się głową rodziny oraz częścią cyklu życia.
Śiwa jest jednym z nielicznych bóstw w panteonie sanatana dharmy, któremu oddaje się cześć podczas ciemnej połowy miesiąca księżycowego. Wielu uważa czas ubywania księżyca i słabnięcia bogów za niepomyślny. Kosmos opanowują wtedy demony i duchy. Tylko Śiwa może powstrzymać ich diaboliczne moce. Dlatego Jego żarliwi wyznawcy, gdy tylko księżyc przybiera kształt sierpa, zanoszą do Niego specjalne modlitwy.
Podczas Mahaśiwaratri wielbiciele nie śpią, całą noc śpiewając bhadźany i tańcząc w kirtanach ku czci Śiwy. Poszczą, karmiąc się wyłącznie opowieściami o Śiwie, Jego małżeństwie i wielu heroicznych wyczynach. Lingę polewa się wtedy chłodną perfumowaną wodą, ofiarowuje się jej liście bel, napój bhang, mleko oraz słodycze.
Kiedyś podczas śiwaratri pewien tubylec zabłądził w dżungli. Schronił się w koronie drzewa bel. Przez całą noc powietrze napełniały odgłosy dzikich zwierząt, szakali i gepardów, nie pozwalając mu zasnąć. By zająć umysł czym innym, tubylec łamał gałązki, które spadały na małą lingę usytuowaną pod drzewem. I tak tubylec mimowolnie oddał cześć Śiwie – nie spał przez całą noc, nie jadł, nie pił i ofiarował panu liście bel. Z powodu tego aktu pobożności Śiwa zagwarantował mu zbawienie. Ponieważ Śiwę łatwo zadowolić, znany jest jako Aśutosz. Każdy wielbiciel zabiega o łaskę Śiwy podczas śiwaratri.
Kartik Purnima – wspominanie triumfu Śiwy
Odbywa się ona podczas jesiennej pełni księżyca w miesiącu kartik (październik-listopad). Tej nocy zapala się lampki mające przypominać zwycięstwo Śiwy odniesione nad demonami Tripura, których trzy latające miasta unicestwił jedną płonącą strzałą.
Niektórzy świętują Kartik Purnimę jako urodziny Śiwy. Specjalne ceremonie i uczty odbywają się przez cały miesiąc. Ludzie udają się nad święte rzeki lub do zbiorników wodnych przy świątyniach, by wziąć w nich kąpiel oczyszczającą ciało i umysł.
Po tej nocy następują najciemniejsze, najdłuższe i najchłodniejsze noce w roku, kiedy demony nabierają szczególnej mocy. Modlitwy kierowane do Śiwy w miesiącu kartik zapewniają światu jego opiekę i powstrzymują ekspansję demonów.
Gauri-wrata – modlitwy do małżonki Śiwy
Wrata to przede wszystkim rytuał kobiet, pragnących zapewnić boską łaskę sobie i swojej rodzinie. Kobiety poszczą wtedy i modlą się o pomyślność swoich mężów, dzieci, domów.
Często zanoszą modlitwy do Parwati, małżonki Śiwy, ponieważ oddaje się jej cześć jako Gauri, Bogini Matce. Do rytuałów wrata zalicza się: tidż w Radźasthanie; karwa ćouth w Harjanie, Pendżabie, Uttar Pradeś i Madhja Pradeś; mangalagauri i hartalika w Maharasztrze i Karnatace. Kobiety podziwiają i same pragną tego hartu ducha, z jakim Parwati, delikatna księżniczka, dzieli ascetyczne życie z mężem-pustelnikiem. Mają nadzieję, że same nabędą umiejętność, z jaką Parwati toleruje kaprysy i dziwactwa Śiwy i radzi sobie z nimi.
Innym rytuałem wrata, występującym głównie na południu, jest tiruwatira. Podczas tego rytuału kobiety wyrażają swoją solidarność z Parwati, która skarciła Śiwę za zabicie Kamy, boga miłości. Boleją nad losem Rati, małżonki Kamy. Przestrzegając ślubów, kobiety wierzą, że ich w domu zawsze będzie gościć miłość.