Encyklopedia
Tantra
Tantra jest doktryną o wielkim znaczeniu, ponieważ zawiera w sobie filozofię i zasady pomocne w osiągnięciu oświecenia.
Tantra wywodzi się z czasów prewedyjskich. Reprezentuje jedną z najstarszych form oddawania czci Bogini Matce przedstawianej pierwotnie w formie trójkąta symbolizującego płodność. W późniejszych czasach żeńską zasadę zaczęto przedstawiać za pomocą trójkąta odwróconego.
Tan znaczy „rozwijać się, powiększać, rozszerzać”, a tra – „chronić”. Z połączenia tych wyrazów powstaje tantra, czyli ochrona rozwijającej się samoświadomości.
Tantra objaśnia mistyczną filozofię i zasady, których należy przestrzegać, by osiągnąć oświecenie. Nie nakazuje wyrzeczenia się świata i praktykowania ascetyzmu. Uczy, jak wykorzystywać ludzkie instynkty i ludzką energię na ścieżce ku oświeceniu godząc tę postawę z brakiem przywiązania. Tantra uczy wykorzystywania trzech sił (trigunja): ducha, mowy i ciała. Zwieńczeniem praktyki tantry jest całkowita wolność umysłu od wszelkich więzów.
Ducha reprezentuje jantra; mowę – mantra, a ciało – pozycje jogi (asany). Każda z tych metod służy obudzeniu mocy drzemiących w ciele człowieka.
Jantra i mantra odnosi się głównie do struktury wszechświata i jego fundamentalnej jedności utrzymywanej mocą Bogini Matki. Ta fundamentalna zasada jedności dotyczy też mikrokosmosu, czyli jednostki.
Tantra dotyczy głównie ciała, czyli mikrokosmosu. Zgodnie z jej założeniami jednostka stanowi miniaturę kosmosu. W miarę rozwoju jednostki rozwija się też ukryty w niej kosmos.
Wszechświat reprezentuje oddzielenie, rozproszenie, ekspansję, jednostka zaś reprezentuje skupienie i zwartość. Zasadę i moc Bogini Matki łatwiej dostrzec na poziomie mikrokosmosu (jednostki) niż na poziomie makrokosmosu (wszechświata).
Najwyższym tantrycznym bóstwem jest Bogini Matka. Podstawową filozoficzną zasadę tantry można odnaleźć w Śri Ćakrze reprezentującej jedność Śiwy (pierwiastka męskiego) i Śakti (pierwiastka żeńskiego). Ćakry (ćakramy) występują w ciele ludzkim w miejscach skupienia energii.
Wiedza o ćakrach jest złożona. Wymaga ćwiczeń (joga) i praktykowania mantr oraz medytacji. Celem tych praktyk jest przebudzenie energii kundalini (żeńskiej zasady zwanej też śakti), umiejscowionej u podstawy kręgosłupa i wzniesienie jej do czubka głowy, by połączyła się z Śiwą, męską zasadą.
Mistycznemu zjednoczeniu żeńskiej i męskiej zasady towarzyszy samorealizacja.