Encyklopedia
Śri jantra
Śri Jantra jest uważana za najwyższą mistyczną mandalę. Nosi ona też miano Śri ćakry, czyli żywej jantry.
Śri Jantry nie może stworzyć zwykły bhakta. Jej przygotowanie należy wyłącznie do guru lub nauczyciela, ponieważ jest ono związane z aktem oddawania czci. Osoba tworząca Śri Jantrę musi pościć, podjąć wyrzeczenia i medytować w odosobnieniu o wzorze diagramu, który ma powstać. Nie można go ani sprzedać ani wymienić. Zwykle daje się go uczniowi.
Głównym bóstwem jantry jest Bogini Matka usytuowana w centralnym punkcie – Środku Wiecznej Szczęśliwości – reprezentowanym przez Śiwę, który – pozbawiony mocy – nie mógł się poruszać. Dewi jest dawczynią życia, inspiracją. Oto tantryczna zasada leżąca u podstaw oddawania czci Śri Ćakrze. Pierwiastek kobiecy dominuje nad pierwiastkiem męskim.
Bogini jest dynamiczna, Bóg jest statyczny. Oboje są nierozerwalnie z sobą związani. Śri Jantra reprezentuje oba te aspekty. Nierozdzielność zasady żeńskiej i męskiej jest ważną częścią symboliki Śri Ćakry.
Mantra Śri Ćakry składa się z trzech liter. To ona stała się przyczyną zespolenia Śiwy i Śakti, źródłem wszechświata, jego trwania w harmonii, a później wchłonięcia. Centrum emanacji nazywa się śriszti-ćakra, centrum trwania – sthiti-ćakra, a centrum absorpcji – sanhara-ćakra. W pierwszym rezyduje księżyc (Soma), w drugim – słońce (Surja), w trzecim – ogień (Agni). Ta nierozerwalna triada nosi nazwę tripura.
Śri Jantra jest zatem diagramem prezentującym w skondensowanej formie cały proces stworzenia. Jest w nią wpisana kama-kala, fundamentalna zasada wszelkiego istnienia i doświadczenia. Kama znaczy „pragnienie”, ka – „emanacja”, la – „wchłonięcie, koniec”.
Pierwotne pragnienie (spanda) przybrało formę światła (prakaśa). Przeniknęło ono Śakti – inspirację, transcendentalną esencję – czego skutkiem był dźwięk Aham („ja”), źródło materialnego świata. Ten dźwięk jest właśnie mantrą OM.