Encyklopedia
Księgi o czterech dharmach
„Wszyscy mamy swe myśli i plany, bo zaprawdę rozmaite są pragnienia ludzi. Stolarz szuka tego, co pęknięte, lekarz chorego, kapłan – napoju soma”.
Rygweda, 9.112
„Córka niebios objawiła się na wschodzie, odziana cała w światłość. Wiernie podąża Ona ścieżką rita dharmy. Wszystkowiedząca, przemierza światy”.
Rygweda, 1.124.3
„Dłonie są do siebie podobne, lecz w pracy różnią się. Podobnie, dwie krowy, potomstwo jednej matki, dają różną miarę mleka. Nawet bliźnięta różnią się siłą, a krewni bogactwem”.
Rygweda, 10.31.2
„Kto sumiennie zgłębiał Brahmana, poznał tajemnice Wed, kto wiernie służył nauczycielowi, ten jest zwany aśraminem. Wybrawszy sobie żonę równą pochodzeniem, powinien rozpalać święty ogień i przynosić go bóstwom Brahmana rankiem i wieczorem, aż do dnia, w którym podzieli swój majątek między dzieci, porzuci przyjemności łoża i oddali się na leśną wędrówkę. O wodzie i powietrzu, o owocu, jaki znajdzie, rozpalony wewnątrz, przemierzać będzie Ziemię bez zobowiązań, bez łez”.
Atharwaweda, Sannjasa Upaniszad, 2.1-4
„W ile cząstek się przemienił, kiedy oni pocięli Puruszę na kawałki? Czym stały się Jego usta? Czym stały się Jego ramiona, Jego uda, Jego stopy? Jego usta przemieniły się w bramina, z Jego ust uczyniono radźanję (kszatriję, wojownika), z Jego ud – wajśję, a ze stóp – śudrę”.
Rygweda, 10.90.11-12
„Stu, którzy ślubów nie przyjęli równa się jednemu brahmaćarinowi [uczniowi w aśramie guru, przyp. tłum.]. Stu brahmaćarinów dorównuje jednemu gospodarzowi (gryhastha). Stu gospodarzy równa się jednemu leśnemu pustelnikowi (wanaprastha), a stu pustelników równa się jednemu wyrzeczonemu (sannjasin)”.
Atharwaweda, Narasinha Upaniszad, 5.10
„Cztery stany społeczne – braminów, kszatrijów, wajśjów i śudrów – oraz przypisane im obowiązki wyodrębnia się w oparciu o trzy żywioły natury, Pogromco Wroga.
Spokój, samokontrola, wyrzeczenie, czystość, cierpliwość, prawość, wiedza, mądrość i pobożność cechują czyny braminów.
Bohaterstwo, męstwo, wytrwałość, zaradność, nieustępliwość, hojność i władczość cechują, zgodne z naturą tego stanu, postępowanie kszatrijów.
Uprawa roli, hodowla krów, kupiectwo i rzemiosło to zajęcia zgodne z naturą wajśjów, a służenie innym to zajęcie zgodne z naturą śudrów.
Dzięki wypełnianiu przypisanego sobie obowiązku, każdy człowiek może osiągnąć doskonałość. Posłuchaj więc, jak to się dzieje”.
Bhagawadgita, 18.41-45
„Człowiek osiąga doskonałość wtedy, kiedy wypełniając swą powinność wielbi Pana, który jest początkiem wszystkich stworzeń i przenika cały wszechświat.
Lepiej jest spełniać własny obowiązek, choćby niedoskonale, niż doskonale wypełniać cudzy. Kto wypełnia obowiązek zgodny z jego naturą, ten nie popełni grzechu.
Nie należy porzucać nakazanego sobie obowiązku, synu Kunti, nawet jeśli jest on pełen wad. Każdy wysiłek przesłonięty jest bowiem błędem, niczym ogień dymem”.
Bhagawadgita, 18.46-48
„Dobro mieszka w tym, którego myśli skupiają się na Najwyższej Prawdzie, którego wizja przedarła się przez sprzeczne poglądy, który wyrwał się z ciągu powtarzalnych narodzin. On bez przeszkód kroczy ścieżką dharmy, uczeń dobry i wierny”.
Tirumantiram, 1696
„Kto odtrąca miłość i Prawo, a wypiera się swej duszy, by gromadzić bogactwo, tego ograbią złodzieje. Prawdziwie żyje zaś ten, kto rozumie obowiązek dzielenia się z innymi. Wszyscy, którzy tego nie czynią, zasilą szeregi zmarłych”.
Tirukural, 124, 133
„Miej baczenie na prawo dharmy, które kieruje ciałem i umysłem, i bój się grzechu i postępuj szlachetnie. Człek mądry, który myśli i postępuje szlachetnie, zaprasza do siebie szczęście teraz i w przyszłości. Bóg mieszka w ludzkim ciele-domu, zbudowanym z ziemi, wody, ognia, powietrza i eteru. Dlatego utrzymuj ten dom w czystości, utrzymuj w czystości swe myśli i prowadź się przyzwoicie”.
Natczintanaj, List 7